Sosna czarna (Pinus nigra)
Wygląd: Wiecznie zielone drzewo szpilkowe wysokości około 20-30 metrów. Młodsze drzewa początkowo o pokroju stożkowatym lub nieregularnie kolumnowym.
Korona u starszych okazów w dolnej części bardzo nieregularna i zwykle luźna, w górnej natomiast zagęszczona i owalna w zarysie. Gałęzie zwykle dość stromo wzniesione w kształt kandelabra, rzadziej także – odstające poziomo i rozłożyste; w sumie wielopostaciowe – mogą przybierać różne formy.
Kora u młodych drzew gładka, później bardzo grubo bruzdowana i podzielona na łuskowate płaty, w końcu brunatno-czarna lub czarno–szara, Przeważnie już na młodszych gałęziach kora jest bardzo ciemno zabarwiona, a często nawet czarna jak sadza (cecha dająca nazwę). Pędy bardzo mocne i grube, podłużnie bruzdkowane, żółtawobrunatne.
Pączki zwarte, ze smukłym wierzchołkiem, wyglądającym jak nałożony kapturek, silnie pokryte żywicą, na bocznych pędach zakryte cienkimi jak papier, białawymi, dość długimi łuskami.
Szpilki po dwie na krófkopędach, bardzo mocne, w przekroju półkoliste lub obustronnie spłaszczone, mają 10-15 cm długości, są sztywne, lekko zaostrzone, ciemnozielone do czarnozielonych, zwykle proste lub lekko, łukowato zakrzywione.
Kwiaty męskie (kwiatostany) są przeważnie licznie zgrupowane w szeroki mankiet, u nasady nowych pędów; jasnobrunatno-żółte, o długości 2,5-3 centymetrów. Szyszki żeńskie podobne do szyszek sosny pospolitej, ale wyraźnie większe, do 8 cm długości, w stanie dojrzałym ciemnobrunatne.
Siedlisko: Ważny gatunek lasotwórczy w suchych rejonach wapiennych gór Europy Środkowej i Południowej.
Występowanie: W południowej części Europy Środkowej i na Bałkanach oraz w pewnych częściach obszaru śródziemnomorskiego szeroko rozpowszechniona i pospolita. Nierzadko również sadzona w wielkich parkach i ogrodach, a także uprawiana w lasach.
Okres kwitnienia: Od maja do czerwca.
Uwagi ogólne: Sosna czarna dzieli się na cały szereg ras geograficznych, które różnią się między sobą nieznacznie. Pod względem wielkości zasięgu najważniejsza jest sosna czarna austriacka (Pinus nigra ssp. nigra), rozpowszechniona od Austrii aż po Bałkany. Odpowiada ona najbardziej wyżej opisanym cechom. Sosna czarna korsykańska lub kalabryjska (Pinus nigra ssp. laricio) ma szpilki skręcone, szarozielone. Występuje na Korsyce, Sardynii oraz w południowych Włoszech. Sosna czarna hiszpańska (Pinus nigra ssp. saiz-mannii) występuje w południowo-zachodniej Francji i w Hiszpanii. Różni się od formy typowej giętkimi szpilkami i stożkowatym pokrojem. Na wybrzeżu Chorwacji występuje jeszcze Pinus nigra ssp. daimatica ze stosunkowo krótkimi (długości 3-8 cm) szpilkami. Drewno wszystkich sosen czarnych jest bardzo żywiczne i zwykle żółtawe. Mniej nadaje się na drewno meblowe, natomiast przeważnie jest stosowane jako materiał budulcowy lub do produkcji celulozy.